Metafory ucieleśnione

Tytuł tegorocznej Letniej Szkoły Kognitywistyki wskazuje na niestandardowe i szerokie podejście do problematyki metaforyczności. Tradycyjnie pojmowana jest ona własnością mowy, języka czy tekstu, jest traktowana jako ich stylistyczna ozdoba czy narzędzie perswazji. Rewolucja kognitywistyczna dokonana w psychologii, filozofii, antropologii w połowie minionego stulecia zmieniła ten punkt widzenia. Za sprawą monografii George’a Lakoffa i Marka Johnsona „Metafory w naszym życiu”, ale także badaczy spoza językoznawstwa, zaczęto pojmować metaforyczność jako własność struktur pojęciowych ludzkiego umysłu, a także niektórych rodzajów działania. Poszerzono nie tylko obszary badań, wykraczając daleko poza język i teksty literackie, nawet te użytkowe jak dyskursy polityczne, ale podjęto badania empiryczne nad rozlicznymi rodzajami zachowań człowieka i jego metaforycznych wytworów. Efektów metaforyczności zaczęto upatrywać również w gestach, rytuałach, zachowaniach społecznych, rozpoznając metaforyczne struktury, funkcje i wytwory daleko poza językiem – w malarstwie, wizualnych sztukach użytkowych, w muzyce, tańcu.

Jesteśmy obecnie świadkami znaczącego „ucieleśnienia” metaforyczności. Już sam cudzysłów (w funkcji metafory) użyty dla charakterystyki tego zjawiska wskazuje na fakt bardzo szerokiego realizowania się tej formy myślenia i działania człowieka w rozlicznych, do tej pory nie rozpoznawanych jako metaforyczne, doświadczeniach. Otwiera się nowa perspektywa badania tej starej kategorii filozoficznej.

W trakcie tegorocznych warsztatów znawcy tej problematyki – lingwiści, językoznawcy, logicy, medioznawczy, filozofowie, muzykolodzy – przedstawią swoje ujęcia teoretyczne metaforyczności (także pokrewnych zjawisk jak stapianie się pojęciowych domen) oraz metody badawcze stosowane do bardzo szczególnych doświadczeń. Mowa zatem będzie o ucieleśnieniu metafor w tańcu, muzycznych utworach, improwizowaniu w terapii medycznej, w internetowych memach, w geometrii, nawet w muzyce i logice. Właśnie, gdzie jeszcze są „metafory w naszym życiu”? O tym będziemy dyskutować w Kazimierzu Dolnym w drugim tygodniu września.

Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa oraz do przekazania tej informacji Państwa P.T. Współpracownikom i Studentom.